Jak stymulacja nerwu błędnego może wpływać na nasze samopoczucie? 

Czym jest nerw błędny?

Nerw błędny (łac. nervus vagus) to dziesiąty nerw czaszkowy, najdłuższy i najważniejszy nerw autonomiczny, który łączy mózg z wieloma narządami wewnętrznymi od szyi aż po jamę brzuszną. Odpowiada za regulację kluczowych funkcji organizmu, takich jak tętno, oddychanie, trawienie, a także za funkcje związane z układem odpornościowym i stanem psychicznym. 

Nerw błędny połączony jest w z czterema różnymi jądrami w pniu mózgu. 80 procent informacji przekazywanej przez NB to informacje aferentne, co oznacza, że najczęstszym kierunkiem przepływu informacji w NB jest kierunek z narządów ciała do mózgu. Pozostałe 20 procent neuronów w NB posiada sygnał eferentny z mózgu do ciała, co umowżliwia pełenienie różnych fukncji w każdej komórce i narządzie. Zarządzanie systemem przciwzapalnym jest jedną z najważniejszych funkcji NB, jest on głównym systemem kontroli przeciwzapalnej i ma on silny wpływa na stan zdrowia i choroby. 

Gdzie znajduje się nerw błędny?

Nerw błędny rozpoczyna się w rdzeniu przedłużonym w mózgu, a następnie przebiega przez szyję, klatkę piersiową i dociera do jamy brzusznej, unerwiając wiele narządów wewnętrznych, takich jak serce, płuca, żołądek i jelita. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa oznaczającego "wędrowny" ze względu na jego długą drogę przez ciało. 

• Odcinek głowowy i szyjny: Opuszcza czaszkę przez otwór szyjny, a następnie biegnie w dół przez szyję, zaopatrując mięśnie krtani, gardła, podniebienia i przełyku. 

   
• Odcinek piersiowy:  Przechodzi przez klatkę piersiową, unerwiając serce, płuca, oskrzela i tchawicę. 

   
• Odcinek brzuszny:  Przechodzi przez przeponę do jamy brzusznej, gdzie oddaje gałęzie do żołądka, trzustki, wątroby, nerek, nadnerczy, jelita cienkiego i części jelita grubego

Jakie są funkcje nerwu błędnego?

Optymalnie funkcjonujący organizm jest jak orkiestra symfoniczna. W orkiestrze każdy z instrumentów ma do zagrania konkretną część, a optymalną harmonię osiągamy tylko wtedy, gdy każdy instrument wykonuje swoje zadanie. Dyrygent orkiestry dba o to, aby żaden instrument nie fałszował i nie gubił tempa , ponieważ nawet jeden błąd może sprawić, że występ będzie okropny. Dyrygent, który nie wywiązuje się ze swojego zadania, również popsuje występ. Ner błędny jest dyrygentem w orkiestrze symfonicznej ludzkiego ciała. Reguluje funkcjonowanie wielu różnych narządów i komórek w naszym organizmie, ale może to robić tylko wtedy, gdy funkcjonuje optymalnie. Musi być w stanie wyczuwać i wysyłać odpowiednie sygnały do wielu organów oraz komórek w ciele. Upośledzone sygnalizowanie doprowadzi do braku harmonii w organizmie i ostatecznie do stanu dysfunkcji oraz choroby. 

Funkcje nerwu błędnego:

• Wyczuwanie skóry ucha: Pierwsza gałąź NB to gałąź uszna. Pozwal nam czuć ucisk, dotyk, temperaturę i wilgotność środkowej części ucha. 
• Pozwalane na przełknięcie pokarmu: Druga gałąź NB (gałąź gardłowa) kontroluje aktywację pięciu mięśni gardła z tyłu i dwóch i dwóch innych mięśni łączących gardło z podniebieniem miękkim. 
• Zarządzanie drogami oddechowymi i strunami głosowymi: Trzecia i czwarta gałąź NB to nerw krtaniowy i nerw krtaniowy wsteczny. Gałąź górna krtaniowa jest odpowiedzialna za mięśnie nad strunami głowsowymi, zaś gałąź krtaniowa wsteczna odpowiada za mięśnie poniżej strun głosowych. Górna gałąź krtaniowa przesyła informacje ruchowe do niektórych mięśni krtani i kontroluje brzmienie głosu. Słabsze funkcjonowanie górnej gałęzi krtaniowej skutkuje zmianą tonu głosu. Gałąź krtaniowa wsteczna przesyła informacje ruchowe do mięśni poniżej strun głosowych, pozwalając na tworzenie się dźwięku dzięki otwieraniu, zamykaniu i napinaniu struktur strun głosowych. Dysfunkcja tych nerwów prowadzi do chrypki, utraty głosu oraz problemów z oddychaniem podczas aktywności fizycznej.
• Kontrola oddychania: Gałąź płucna NB dochodzi do splotu płucnego łączy się z współczulnym układem nerwowym i unerwia tchawicę oraz oskrzela obu płuc. Komponentem nerwu błędnego jest nerw czuciowy, który przekazuje do mózgu informacje o poziomie rozszerzania płuc a także o poziomie tlenu i dwutlenku węgla.
• Kontrolowanie tętna: Nerw błędny jest bezpośrednio połączony z węzłem zatokowo-przedsionkowym, który wysyła sygnały elektryczne do dwóch przedsionków.
• Utrzymywanie optymalnego ciśnienia krwi: Nerw błędny zwalnia akcję serca i pomaga stabilizować ciśnienie krwi.
• Komunikacja mózgowo-jelitowa: Jest głównym połączeniem między mózgiem a jelitami, przekazując informacje dwukierunkowo, co wpływa na nastrój i odczuwanie sytości.
• Trawienie: Stymuluje perystaltykę jelit, opróżnianie żołądka, produkcję enzymów trawiennych i kwasu żołądkowego.
• Zarządzanie aktywnością układu immunologicznego: Wpływa na reakcje zapalne i odgrywa rolę w modulowaniu działania układu odpornościowego (neuroimmunomodulacja).

Jak stymulować nerw błędny?

Stymulacja nerwu błędnego jest potrzebna do redukcji stresu, poprawy nastroju, wsparcia funkcji układu nerwowego i trawiennego, a także w leczeniu niektórych schorzeń, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe. Pomaga obniżyć tętno i ciśnienie, a także wpływa na lepsze samopoczucie i jakość snu. Stymulacja aktywuje układ przywspółczulny, który odpowiada za reakcję "rest and digest" (odpoczywaj i traw), co prowadzi do wyciszenia i odprężenia. Nerw błędny wpływa na nastrój i samopoczucie, dlatego jego stymulacja może pomóc w łagodzeniu objawów lęku, zespołu stresu pourazowego (PTSD) czy depresji. 

Jak stymulować nerw błędny?

1. Techniki oddechowe i relaksacyjne:

• Oddychanie przeponowe :  Wykonywanie powolnych, głębokich oddechów, które pomagają obniżyć poziom kortyzolu.

• Joga i medytacja: Regularne praktyki relaksacyjne wspierają aktywność nerwu błędnego.

• Mruczenie : Po wdechu przez nos, na wydechu wydawaj dźwięk „mmm”, skupiając się na wibracjach w gardle, twarzy i klatce piersiowej.

• Ćwiczenie medytacji i mindfulness: Pomaga w świadomym regulowaniu swojej reakcji na stres.

2. Metody fizyczne i dietetyczne:

• Ekspozycja na zimno: Używaj naprzemiennie zimnych i gorących pryszniców lub wykonuj zimne kąpiele.

• Płukanie gardła i mruczenie: Płukanie gardła czy wymawianie dźwięków, takich jak „mrrr”.

• Masaż brzucha: Wzmacnianie i napinanie mięśni brzucha.

• Dieta: Zdrowa flora bakteryjna jelit ma bezpośredni związek z prawidłowym funkcjonowaniem nerwu błędnego, dlatego ważne jest spożywanie odpowiednich produktów.

Jak działa biofeedback w odniesieniu do nerwu błędnego?

Bibliografia:

1. Dr Navaz Habib: "Aktywacja nerwu błędnego. Naukowe strategie odbudowy homeostazy organizmu, wsparcia prawidłowego funkcjonowania jelit, mitochondriów i układu nerwowego", red. Vital, Białystok 2025

Centrum Psychoterapii i Rozwoju Kształt Emocji

ul. Janosika 41

90-014 Łódź

e-mail: kontakt@ksztaltemocji.pl

tel. 694 777 579

NEUROSYNC Gabinet Terapii Biofeedback

ul. Łódzka 4/6, wejście B, II piętro

95-100 Zgierz

e-mail: neurosync.biofeedback@gmail.com

tel. 794 550 355